Chongqing en de Yangtze

Op het moment dat ik besloot te gaan backpacken en de bergen introk heb ik ook mijn oorspronkelijke planning losgelaten. Alle tickets die ik had gereserveerd voor de beruchte '1e week van oktober' waarin heel China reist en er geen ticket meer te krijgen is, had ik geannuleerd. Ik wilde me niet vastleggen. Ik besloot weer te gaan plannen als ik terug zou komen in Shangri-la.

En dat was ook het moment dat ik moest beslissen of ik nog verder naar het zuiden zou reizen naar Xishuanbanna, richting Birma. Of toch naar Chongqing en proberen om per boot de Yangtze stroomafwaarts te volgen.

Ook had ik nog het aanbod van een curator in Kunming om samen naar de kunstenaar Luo Xu te reizen. Twee dagen reizen buiten de stad. Luo Xu is een kunstenaar, beeldhouwer, architect die zijn eigen wereld schept in de natuur. Helaas waren onze agenda's niet meer op elkaar af te stemmen anders had ik deze kans zeker benut. Nu hebben we afgesproken dat ik terug kom! 

Geïnspireerd door de documentaire van Ruben Terlou en zijn optreden in Stadsleven in het programma van Tracy Metz in de Balie besloot ik naar Chongqing te reizen. Ook was ik benieuwd naar deze snelst groeiende en twee na grootste stad van China. Dat in gidsen staat dat het een lelijke oninteressante stad is en ik niemand heb ontmoet die van plan was om naar Chongqing te reizen maakte me niet uit. Inmiddels weet ik dat juist de plekken  waarover weinig bekend is en die zich snel ontwikkelen de plekken zijn waar je verrast wordt. Inmiddels was het bijna oktober en had ik nog steeds niets vastgelegd. Ik kon een van de laatste vluchten naar Chongqing krijgen en vond nog een paar nachten plek in een hostel. Het lukte me niet de boot digitaal te regelen.

Chongqing was een grote verrassing. Een stad aan de Yangtze met een kern van 9 miljoen mensen maar heeft als stadsprovincie 33 miljoen inwoners. De stad speelt een grote rol in de economische groei van China en daarom is de stad en het gebied eromheen in 1997 afgescheiden van de provincie Sichuan en valt direct onder de centrale regering.

De drie dagen die ik er verbleef waren echt te kort. Even schakelen. Van de rust en de natuur kwam ik terecht in een megastad aan de prachtige Yangtze. Bij avond deed de stad niet onder voor Hongkong. Een stad in transitie. Met mega projecten uitgevoerd door toonangevende architecten en tegelijkertijd nog het traditonele leven. Onder de wolkenkrabbers en naast het Ritz Carlton in aanbouw - want ook hier staan overal kranen en vind je bouwputten - verzamelen de ouderen dagelijks op het plein dat uitkijkt op de lager gelegen stad. Er wordt gepraat, haren geknipt, mahjong gespeeld en een man verkoopt en rolstoel. Een menigte ouderen onderzoeken nauwgezet de toch al wat doorleefde rolstoel. Als ik me afvraag waar een groep oudere mannen naar kijkt  bij een duidelijk populair oudroze smoezelig kleedje, zie ik een stapel beduimelde pornoblaadjes liggen. Op een stoepje zitten een aantal Bangbang soldaten met hun bamboe sticks met touw; uniek voor Chongqing en andere steile steden en dorpen langs de Yangtze. Het 'Bangbang leger' zijn de duizenden dragers die al zolang Chongqing bestaat actief zijn. De oevers langs de Yangzte zijn zo steil dat geen kar, riksja of trolley ingezet kan worden. Er zijn er nog steeds zo'n 100.000 Bangbang soldaten. Mannen die aan een bamboe paal 5x hun lichaamsgewicht kunnen dragen en zo'n 50 yuan per dag verdienen ( 70 yuan is 10 euro). En dat in de hitte van Chongqing. Later leer ik ook nog het fenomeen trackers kennen. Dit waren mannnen die met touwen, als trekezels, de boten door de delen van de Yangtze trokken als in de zomer het water te laag stond voor de boten om er doorheen te varen. Ik heb oude foto's gezien en het zag er bijzonder onmenselijk uit. Omdat deze mannen door de modder trokken deden ze het werk vaak naakt. Echt ongelooflijk. De drieklovendam is nog maar sinds 2009 gereed en dat betekent dat dit werk nog tot die tijd werd uitgevoerd.

Ik bezoek ons Nederlands consulaat dat vanaf de 57e verdieping een geweldig uitzicht heeft over de stad en waar je kunt zien hoe de rivieren de Lialing en de Yangtze samenkomen. Het is de laatste dag voor de vakantie en het gebouw is eind van de middag al vrijwel leeg. Ik word harteljik ontvangen door de bijzonder aardige deputy Consul Generaal Thomas Falkenhagen die deze nieuwe post nog maar een maand bezet. Zo probeert ook de Nederlandse overheid de enorme groei en potentie van Chongqing nauwgezet te volgen en kansen te benutten. Er is nog veel te winnen in deze stad. Ook op cultureel gebied. Ondanks het prachtige Three Gorges museum. We wisselen ideeën en ervaringen uit en besluiten contact te houden.

Inmiddels heb ik nog een laatste plek op een boot kunnen regelen. Alleen op 1 oktober. Dan is het national holiday en reizen Chinezen niet meer. Ik vind nog een treinkaartje naar Nanjing. Er is alleen een staanplaats voor de reis van 6 uur. Ik heb weinig keus! Hoe ik ook zoek, er is geen vlucht of trein meer te boeken naar een plek waar ik heen zou willen. Vind na lang zoeken nog een slaapplek in Nanjing. Het klopt dus dat er niets meer te krijgen is in de vakantieweek in oktober. Ik heb echt mazzel gehad.

De boottocht is een grote verrassing. Mijn contactpersoon in het hostel was heel aardig maar sprak niet zo goed engels. Hij kon geen informatie over de boottrip geven. Zelfs niet de naam van de boot. Wel de prijs. Ik moest vertrouwen dat het goed kwam. En dat deed ik maar. Hij beloofde dat ik de volgende dag naar de boot zou worden gebracht. Maar zelf zou hij er die dag niet zijn. Toch niet helemaal gerust op mijn totaal onzakelijke actie besloot ik dat hostels betrouwbaar zijn en ik er nu toch niets meer aan kon veranderen. De volgende ochtend stond er inderdaad iemand klaar die me weg bracht naar de boot en tot mijn grote verrassing was het een luxe cruiseschip  De kapitein en bootsmannen in keurig witte gesteven kragen heetten welkom en een heuse fanfare speelt een welkomstlied voor ik aan boord ging. Ik had een luxe hut die ik deelde met een Duitse kamergenote. Zo maakte ik ook nog een luxe riviercruise mee met buffetten, tea-time een show en een bont gezelschap van 3/4 Chinese families en 1/4 westerlingen met een gemiddelde leeftijd die boven de 60 lag. Mijn kamergenote van 34 en ik waren de jongste buitenlanders. Ik zou alleen al een blog kunnen schrijven over de Faultty Towers achtige taferelen op de boot.

De tocht was echt prachtig. De boot was groot, de Chinezen brachten de meeste tijd in hun hutten door - rokend in de non-smoking hutten- waardoor het op dek heel rustig was. Ik heb genoten van de uren die we door het prachtige veranderende landschap dreven. Langs de verdronken dorpen en steden die sinds 1993 verplaatst zijn agv de bouw van de Drieklovendam. De grootste dam ter wereld. Ik had dit al gezien in de documentaire van Ruben Terlou. Maar het zelf ervaren en het ontmoeten van lokale mensen die hun eigen ervaringen delen maakt dat ik nu de volle omvang besef van wat hier is gebeurd. En het is werkelijk onvoorstelbaar. In een democratisch land is een project als dit niet mogelijk. Voordat alle inspraakprocedures afgerond zouden zijn zou het project al verouderd zijn..

Ik ben erg onder de indruk. van het natuurschoon waar we doorheen varen. Het gebied van de 'Three Gorges' is op veel plekken echt adembenemend. De zonsopgang en -ondergang op de Yangtze is geweldig. En de dam die we de derde dag  bereiken en die we later bezoeken is ongekend groots. Door vertraging gaan we niets s'nachts maar s'ochtends heel vroeg door de 5 sluizen. Ik ben helemaal blij. 'Het is indrukwekkend om te ervaren hoe we met zoveel grote schepen tegelijkertijd, zij aan zij, in vijf sluizen en in 2,5 uur tijd, 110 meter in waterniveau dalen. Tot aan de dam is het water dus 110 meter hoger dan voor de tijd dat de dam bestond.. Dat is de reden dat nu de meeste oorspronkelijke dorpen aan de Yangtze onder water liggen en er voor de 1.3 miljoen mensen die het betreft nieuwe dorpen en steden zijn gebouwd. In 2005 zijn alle mensen geëvacueerd. Peter Hessler geeft in zijn boek 'Rivertown' een goed beeld van de periode in 1993 nadat het besluit dat de dam gebouwd wordt definitief is. Met zijn beschrijvingen als context als ik door het landschap reis  kan ik me voorstellen wat zich hier aan de oevers van de rivier heeft afgespeeld.

De dam was al een wens van Chiang Kai Shek en Mao maar is onder leiding van Deng Xiaoping naar een realisatiefase gebracht. Het hele project heeft 28 biljoen US$ gekost. De dam levert niet alleen een enorme hoveelheid hydropower maar controleert ook het waterniveau van de Yangtze. Hierdoor worden grote overstromingen voorkomen en is de Yangtze voor grote schepen het hele jaar door goed bevaardbaar.We bezoeken de dam die 2,3 km lang is en 185 m hoog. Helaas kunnen we niet in de dam. 

Daarna word ik wordt  afgezet bij het station van Yichang met het vooruitzicht om 6 uur te staan in de trein naar Nanjing. Na de rust en de luxe van de boot stort ik me in de vakantiemenigte. Er staan dikke rijen voor de security. In China moet je op treinstations door een controle die vergelijkbaar en vaak nog strenger is dan op vliegvelden. Zonder geldig ticket dat correspondeert met je paspoort maak je geen enkele kans om op een station te komen. Eerst wordt je ticket met paspoort gecontroleerd. Daarna je bagage. Op stations met verhoogde veiligheid gebeurt dit nog een tweede keer. Dan wordt je gecontroleerd voor je naar het perron mag waar de trein vertrekt. En dat is meestal zo'n 15 minuten voor vertrek. En dan nog een keer voor je de trein instapt. Bij sleepers moet je daarna je ticket inleveren bij de attendant - er is per treinstel een attendant die verantwoordelijk is voor de passagiers in dat treinstel . En de attendant heeft zo overzicht wie war uit moet stappen en geeft je een half uur voor aankomst je ticket terug. Tenslotte moet je je ticket weer tonen om het station van aankomst te kunnen verlaten.

Op naar het volgende hoofdstuk van mijn avontuur in China.