Typisch Chinees

Omdat er vaak allerlei zaken opvallen als je in een vreemd land reist die na een week al gewoon zijn heb ik ze in mijn dagboek opgeschreven. Kijkend naar mijn drie pagina's aantekeningen zeggen ze veel over mijn persoonlijke ervaringen maar kom ik veel observaties ook tegen in de boeken van Peter Hessler. Zijn boek 'country driving' is vaak hilarisch. Een aanrader als je door China gaat reizen.

Omdat het saai wordt om ze allemaal te benoemen wil ik een aantal observaties delen. De eerste is eerder een grote irritatie en een van de zaken waar ik niet aan kan wennen.In Oost China komt dit fenomeen niet zoveel meer voor maar zo gauw je buiten de grote steden reist kun je je er niet meer voor afsluiten; het keelschrapen en uitspugen van slijm.En niet zomaar keelschrapen. Het komt uit de tenen en maakt een ongelooflijke hoeveelheid herrie.Ik word er regelmatig wakker van als s'ochtends vroeg op straat wordt gerocheld. En dan wordt de fluim met veel lawaai uitgespuugd. Op de grond, ook in de metro,of in een prullebak.En niemand kijkt verstoord op. Ik herinner me dit ook van 1987. Toen vond ik het ook al vreselijk. Op alle straten waren zelfs spittoons. Een soort minivuilnisbakken met een pedaal waar je je fluim in kon spugen. Ter voorbereiding van de Olympische Spelen in Beijing heeft de regering het rochelen en spugen verboden. Helaas is het zo'n ingebakken gewoonte dat alle mensen boven de 40 het gewoon blijven doen.

Waar ik ook erg aan moet wennen zijn de eetgewoontes. Jong en oud eten geen noodles maar slurpen noodles. Ook dit maakt veel herrie. Het hoofd hangt dan boven de kom en met chopsticks wordt een brij noodles in de mond gedaan waarna door hard te slurpen alle spaghettislierten naar binnen worden gezogen. Vaak nog de mond aan de rand van de kom om ook de soep mee naar binnen te slurpen. Tijdens lange treinreizen eten alle Chinesen instant noodles. Dat is voor mij het moment om mijn oortjes in te doen en de muziek op mijn Iphone heel hard te zetten.Soms hoor ik slurpen zelfs door de muziek heen. En het slurpen heeft niets met sociale status te maken heb ik gemerkt. 

Een ander fenomeen is het roken. Ook dat herinner ik mij van 30 jaar geleden. Alle mannnen leken kettingrokers. Hoewel nu in veel gebouwen roken verboden is wordt daarbuiten nog steeds heel veel gerookt. Buiten de grote steden wordt ook in restaurants gerookt en in treinen mag je in de ruimte tussen de coupes roken.Ik heb een zakendiner bijgewoond waar alle mannen rookten. En veel. Het aanbieden van sigaretten was een ritueel onderdeel van het diner. Ik begrijp nu dat de prijs van pakjes sigaretten varieert van 0.60 cent tot 25 euro per pakje. Veel mannen zetten een merk sigaretten in bij onderhandelingen. Prive roken ze vaak goedkope sigaretten. Sigaretten aanbieden is een beleefdheidsgebaar en het merk dat je aanbiedt dwingt respect af. 

Waar ik me nog steeds over verbaas is de angst om een zonnestraal de huid te laten raken. Zelfs in de woestijn lopen mensen, ook mannen, met windjacks, hoeden met gezichtsbeschermers, mondkappen, grote zonnebrillen en uiteraard lange broeken, sokken en schoenen.Vaak ook nog met een parasol. Dit om iedere zonnestraal te mijden. Overal worden een soort lange mouwen verkocht die vrouwen en mannen aantrekken als ze een t-shirt aanhebbben om de armen te beschermen. Op mijn vraag waarom je dan niet gewoon een shirt met lange mouwen aantrekt heb ik nooit een goed antwoord gekregen. Een blanke huid is nog steeds het schoonheidsideaal. De meisjes die ik ontmoet gebruiken een witte huidcreme. Toen mijn dagcreme op was heb ik echt moeten zoeken naar een neutrale creme. In een winkel vol cremes waren maar een paar potjes neutrale huidcreme. Tegelijkertijd zijn er ook mannnen die hier niet aan meedoen. En velen zie ik op warme dagen op straat met een shirt lopen dat opgerold is tot boven de buik. Geen gezicht. 

Tot slot wil ik toch nog het verkeer noemen. Levensgevaarlijk! Chinezen kunnen niet rijden en lappen de verkeersregels aan hun laars. Nooit zou ik in China met een huurauto willen reizen. Er wordt links de rechts ingehaald, ik zie weinig auto's die de richtingaanwijzer gebruiken. Iedere uitrit is het weer spannend of er iemand zonder kijken de weg oprijdt. En bij de zebrapaden rijden de auto's net zo hard door als het licht groen is. Oversteken op vierbaanswegen lijkt soms op een kamikaze actie.En dan het toeteren. Alle automobilisten, en scooters, gebruiken voordurend de claxon. Bij iedere uitrit, bij ieder soort verkeer dat ze passeren. 

In de grote steden is het aantal auto's de laatste jaren zo gegroeid dat de wegen voordurend verstopt zijn. Kleine afstanden duren al snel 45 minuten in de spits. En het lijkt voortdurend spits. Dit in combinatie met de luchtvervuiling maakt de leefbaarheid in de grote steden een punt van zorg en aandacht. Omdat taxi's hun tarief berekenen op afstand begrijp ik niet hoe taxichauffeurs nog iets verdienen in de stad. In Beijing heb ik meegemaakt dat taxichauffeurs in bepaalde delen van de stad weigeren op de meter te reizen en een tarief af willen spreken.

Ik realiseer me dat deze tekst niet tot het type wervende teksten voor een reis naar China behoort. Ik heb niets gezegd over de vriendelijkheid en behulpzaamheid van de mensen, de veiligheid, het heerlijke eten en het feit dat overal WIFI is. 

Op dit moment ben ik in Shaxi, een piepklein prachtig dorpje in de provincie Yunnan omgeven door de bergen. Ik reflecteer op mijn reis tot dusver en naast al die zaken die tijdens mijn reis opvallen geniet ik vooral van mijn reis door dit meest diverse land op aarde - in alle opzichten.